El Halısı
(El Dokuma Halısı)
El Halısı dokumacılığının tarihi Orta Asyaya kadar dayanmaktadır. Göçebe hayatı sürerken, soğuk kış aylarında çadırların zeminini örtmek ve duvarlarını süslemek için koyun ve keçi tüylerinden dokunarak elde edilmiştir.
El dokuma halısı dokunuş şekli itibari ile yan yana düzgün şekilde bir çerçeveye dizilmiş çözgü ipliklerinin her çiftine yün veya ipek veya ipliklerle düğüm atılıp ilmek sırasının sıkıştırılması şeklinde üretilir. El halılarının kalitesini belirleyen ipliklerinin cinsi, düğüm şekli ve düğüm sıklığıdır.
El emeğiyle ilmek ilmek dokunan El Dokuması Halıları özel bir zanaattır. Günümüzde Anadoluda ve Demirci yöresinde devam etmekte olan bu zanaat oldukça ilgi çekici ve özel modellerdir.
Geleneksel Türk halı sanatında Pazırık halısının ve özel sipariş ile yaptırılan birkaç istisna halının dışında genellikle ebatlar dikdörtgen formundadır. Teknik açıdan bakıldığında ise bir el halısı ikiye ayrılır.
İlmesiz Halı
İlmeli Halı
El Halısı Özellikleri
İlmesiz Halı
İlmesiz halıyı sizin için 4 madde ile açıklayalım.
- + ASaçak: En uç kısımda çözgü ipliklerinin serbest bırakıldığı kısımdır. Genellikle· saçak uzunluğu 10 cm bırakılır.
- + Çiti: Halı kilimiyle saçak arasında halı kiliminin açılmasını önleyen zincir· gibi çözgü ipliklerine sarılan kısımdır.
- + Halı Kilimi (Toprakçalık): El halısının ilmeklerinin başlangıç ve bitiş· kısımlarında ilmeksiz dokunan bölümdür.
- + Nem tutmaz, ortamın rutubetsiz bir zemin ve ortam için önemlidir.
- + Zemine dayanıklı, halı üzerine basıldığında ya da mobilya ve dekoratif eşya konulduğunda halının ezilmemesi gerekir.
- + Kenar Örgüsü: İlmelerin dağılmaması için kenardaki 3-5 çözgüye toprakça· lığın yanlardaki uzantısı olarak yapılan örgüdür. Kenar örgüsü, baş örgüsü, kıyı örmesi gibi adlarla da anılır.
İlmeli Bölümler
İlmeli halıyı sizin için 2 madde ile açıklayalım.
- + Bordür (Su): Halının kenarlarını çevreleyen, çerçeve görünümü veren ilmeli kısımdır. Halıda bir büyük, iki küçük bordür olur. Ancak ebadı büyük halılarda küçük bordür sayısı ikiden fazla olabilir. Halının bir tarafında dikimdeki bordür için ayrılan genişlik genellikle; toplam çözgünün 1/6 – 1/5’i oranındadır.
- + Zemin: Bordürlerin içerisinde kalan kısım zemindir. Desen durumlarına· göre farklı motiflerle doldurulur.
El halısı özellikleri bunlarla bitmiyor ancak biz sizin için daha kapsamlı bir yazımızı blog bağlantımızdan okuyabilirsiniz.